Elke ervaring die we opdoen laat een spoor in onze hersenen achter, en dus ook een herinnering. We zoeken in ons archief op het moment dat we iemand voor de eerste keer tegenkomen. Onbewust generaliseren en vergelijken we eerdere herinneringen. In minder dan 1/100.000 sec. hebben we al een indruk van een gezicht dat we nooit eerder hebben gezien en: of dit gezicht ons aanspreekt, competent is en vertrouwen geeft en zo meer… Dat besluit is niet exact, maar een voordeel is dat het razendsnel gebeurt. Een eerste indruk wordt zó snel gegenereerd dat ons verstand geen tijd heeft om deze reactie te beïnvloeden.

Dicht bij-elkaar staande ogen en een samengetrokken gezicht worden ervaren als agressief terwijl een ontspannen gezicht wordt direct wordt geklasseerd als vertrouwenswaardig maar niet competent. Zodra onze rede zich ermee bemoeit worden deze initiële observaties zekerder van zichzelf, maar dit betekent niet dat ze minder waar zijn. Zelfs als je niet de intentie hebt om anderen te beoordelen op gezicht doen je hersenen het werk door niets anders te doen dan gezichten te classificeren in diverse specifieke categorieën. Dit proces gebeurt automatisch.

Wat gebeurt er in de hersenen bij deze -in onze ogen- zo moeiteloze gezichtsherkenning?De rechter hersenkwab scant gezichten in een fractie van een seconde en vergelijkt deze met eerdere beelden, zodat we iemand kunnen herkennen die we maar eenmaal eerder zijn tegengekomen of iemand die we al jaren niet meer hebben gezien! Dit alles echter onder één conditie: het gezicht van de persoon in kwestie moet kunnen worden geassocieerd met een emotie: des te sterker de emotie, des te gemakkelijker is de persoon te herkennen.

Gezichtsexpressies danken we aan de activatie van de vele kleine spiertjes in het gezicht waarmee we alle mogelijke combinaties kunnen maken. Van alle combinaties zijn er slechts 3000 die werkelijk iets voor ons betekenen. Onze hersenen (her)kent ze allemaal!

bron: ARTE – ‘de kracht van het onderbewustzijn’