gebaren

‘Gebaren verraden ons niet, ze vertalen -juist en direct- wat we denken’.

Is lichaamstaal universeel? Sommigen zullen verrast zijn want ze gaan er in hun hart vanuit dat lichaamstaal cultureel is en zijn zelfs zeer goed in staat met hun handen bepaalde symbolische gebaren te maken (ieder volk op eigen wijze) als bewijs dat lichaamstaal cultureel is en…. u heeft gelijk! Maar we praten niet over hetzelfde!

Zijn gebaren cultuur-gebonden? We zien een Italiaan expressiever gebaren maken dan bijv. een Japanner. Het blijkt dat ze elkaar volledig begrijpen en niet naar een gebaren-cursus hoeven te gaan wanneer de Italiaan japans heeft leren spreken of de Japanner italiaans. Verschillen zijn er wel degelijk, maar deze zijn weg te cijferen als je naar de overeenkomsten kijkt. Van volk tot volk verschillen sterkte en frequentie van gebaren. De Italiaan maakt grotere gebaren in vergelijking tot een Aziaat.  Zijn gebaren zijn expressiever, terwijl die van een Aziaat frequenter zijn.

In elke cultuur bestaan wat we noemen symbolische gebaren. Deze zijn eigen aan de cultuur of socio-cultuur en komen beperkt voor. In feite vertegenwoordigen ze slechts 1% van de gebaren. We herkennen vier categorieën gebaren: projectieve-, figuratieve-, symbolische en de z.g. engram-gebaren. Elk van deze gebaren geeft een situatie weer en toont, zonder dat we er erg in hebben, de relatie tussen gesprekspartners. Analyse van 12 uur videomateriaal over Barack Obama in TV-shows toont ons geen enkel gebaar wat niet door de gehele mensheid kan worden begrepen.  Indien er al kleine verschillen bestaan, wat geeft ons het recht te zeggen dat gebaren niet cultureel zijn?

In feite kan een ‘open’ of uitnodigend gebaar sterker of frequenter zijn, maar het blijft dezelfde intentie: ‘open’ of ‘gesloten’ kan duidelijker of frequenter zijn.  Open- en gesloten houdingen zijn universeel en worden door alle volkeren op de planeet op dezelfde manier getoond.  Cultuur transformeert (ons) elke dag en heeft impact op hoe we ons gedragen. We worden ondergedompeld in cultuur: wij zijn zelf producten van onze cultuur en al onze interacties zijn cultureel.

Vanaf de  ‘opkomst’ van het bipedalism -ongeveer zeven miljoen jaar geleden-  en ‘taal’-gebruik zitten ongeveer 35000 jaar. Die termijn is zó lang dat de essentie van lichaamstaal tijd heeft gehad om onderdeel van de genetische constitutie van onze evolutie is geworden.  Als wij op een ander continent reizen zijn we zelfs vaak afhankelijk van lichaamstaal om bijvoorbeeld de weg te vragen.

Wij hebben allen de bagage in de hersenen verworven om elkaar te herkennen en te begrijpen. Dit is de universaliteit van lichaamstaal. Telkens als wij een beslissing moeten nemen is die eigenlijk al genomen vóórdat we ons ervan bewust zijn…  Een groep wetenschappers van het Bernstein Centrum voor Neurosciences te Berlijn die de hersens van vrijwilligers scande (zij moesten op een rode of groene knop drukken) kwamen erachter, dat voor sommigen van de proefpersonen de keuze al 10 seconden eerder werd gemaakt dan de handeling van het drukken op één van de knoppen. De vrije, onpartijdige keuze lijkt dus bij voorbaat niet te bestaan, en dit is meerdere malen aangetoond.