Non Verbale Strategie:  de rol van de amygdala bij stress

Zodra je negatieve emoties voelt en boos, bang of overstuur raakt, slaat je brein op tilt om het lichaam te mobiliseren voor de dreiging van buitenaf. Alle defensie-systemen van het lichaam worden ingeschakeld om ofwel te vechten of te vluchten om de gevarenzone te ontwijken. De adrenaline pompt door je lichaam, spieren spannen zich en je bloeddruk, hartslag en bloedsuikerspiegel stijgen om je van extra energie te voorzien om de dreiging te overleven.

Tegenwoordig wordt een vecht of vlucht reactie zelden geactiveerd doordat fysieke bedreiging uitblijft. De meeste strijd speelt zich in het lichaam af en wordt veroorzaakt door negatieve herinneringen of  ervaringen uit het verleden, zoals een trauma (extern) of een conditionering uit de kindertijd (intern). Je lichaam doet hetzelfde: de respons is stress, veroorzaakt door de rijkelijk stromende hoeveelheid adrenaline die het hart rondpompt…

De stressreactie begint in de hersenen, om precies te zijn in de amandelvormige amygdala, onderdeel van ons limbisch systeem wat tussen de frontale kwab (cortex) en het reptiele brein ligt. Vanuit hier worden onze emoties gestuurd. Het is tevens de plek waar ons lange-termijn geheugen zich heeft genesteld alsook de plek waar negatieve ervaringen worden opgeslagen. Niet geheel onbelangrijk dus. De amygdala wordt wel eens een ‘rookmelder’ genoemd: zodra er problemen opduiken reageert zij alert door de hersenen te signaleren dat het lichaam moet worden gemobiliseerd om je te verdedigen.

In bovenstaand ietwat gespannen voorbeeld kunnen we ook de kenmerken van stress herkennen bij het analyseren van lichaamstaal. We voelen immers niet op ons gemak en het lichaam toont deze ‘fight, fly or freeze’ -modus onverhuld. We observeren gebaren, houding en zelfs kleine bewegingen die aangeven voor welke strategie we op dat moment onbewust hebben gekozen. De vechter [ ‘fight-modus’] zal zijn emoties met grote gebaren ondersteunen en zich laten gelden, terwijl iemand die zich aangevallen voelt de ‘freeze’-modus onbedoeld vertoont met ingehouden gebaren, sceptisch en argwanend als hij is. Tenslotte de wegloper [‘fly-modus’] die alles en iedereen wil ontwijken, zal meegaand en elastisch gebaren, ‘ja’ zeggen maar niets concreets doen.  Deze relationele strategieën zijn lichamelijke reacties op wat er in de hersenen afspeelt. Lichaamstaal in optima forma zou je zeggen…  maar niets is minder waar! Door de ander op diens gemak te stellen en te proberen een ‘win-win’-situatie te bereiken geeft veel meer profijt: het lichaam ontspant zich waardoor lichaamstaal veel makkelijker valt te ‘lezen’.

Kennis maken met innovatieve concepten over lichaamstaal?  Informatie