Grote mensen zijn soms als kleine kinderen…

Het gebruik van de tong in de communicatie wordt zelden bewust opgemerkt. Toch geeft de tong wel degelijk aanwijzingen hoe gesprekspartners tegenover elkaar staan tijdens een debat of samenzijn. In dit voorbeeld kunnen we zien hoe Eva Jinek kort naar voren buigt om haar vraag/verweer/standpunt te verduidelijken en…steekt haar tong uit naar Wilders!

De reactie van Wilders: “ik begrijp dat u dit geen prettig middel vind” zien we haar lichaamshouding veranderen terwijl de woorden : “ik heb niet gezegd dat ik het geen prettig middel vind… ik ben gewoon nieuwsgierig waarom u dit gebruikt”. Het lichaam komt naar voren (betrokkenheid in de communicatie) en zien we Eva Jinek, eenmaal terug in haar stoel de tong uitsteken naar Wilders. Haar hoofd daarbij omhoog ten teken dat zij de woordspeling van Wilders heeft doorzien en hem hierop aanspreekt. (TV-beelden NOS). Een statement gaat vaak gepaard met beweging van de tong waarbij de richting van verplaatsing een connotatie geeft .

Het zit ons in de genen: zodra we de ander terechtwijzen toont onze hoofdhouding een vorm van hiërarchie, onbewust door het lichaam geuit. Lichaamstaal geeft weer wat we denken. Beweging=emotie. Gedachten kun je verwoorden, maar emoties die je niet uitspreekt worden altijd ergens door het lichaam vertaald. Zodra Wilders suggereert dat Jinek ‘het geen prettig middel vind’ (sprekend over de provocerende cartoons van Wilders in de media, red.) toont het lichaam de onbewust geuite reactie. Deze reactie wordt wel door ons gezien, doch zelden bewust opgemerkt.

Aan het einde van dit fragment is ook de tong van Wilders nog even te zien. Om zijn gedachtengang helder te verwoorden sluit hij zich even af van de interviewster door naar beneden te kijken. Wilders zondert zich een fractie van een seconde af om zich te concentreren op zijn antwoord op de terechtwijzing door Eva. De ogen slaan neer (introspectie) en de tong wordt kort (links) uitgestoken.

De hersenen bepalen de beweging van de tong van Wilders. Omdat we ons niet bewust zijn met welk oog we de ander aankijken als we in gesprek zijn zien we wel het verschil tussen opponenten of een band. Het linkeroog zoekt de ander op, terwijl het rechteroog de ander op afstand plaatst.
Het hoofd kan op drie manieren op zijn as worden bewogen. Omhoog of naar beneden (‘Ja’) noemen we de sagittale as (hiërarchische as). De roterende as (‘Nee’-schudden) de as van de hersenhelft die de informatie als eerste opneemt: analytisch of verbintenis zoekend.Tenslotte de laterale as: de as van empathie of opstandigheid. Oefening: Probeer iemand aan te kijken met je linker-, en daarna het rechteroog. Ervaar het verschil, en vraag de ander hoe dit bij hem/haar overkomt. De combinatie van de drie verschillende assen gebeurt in allerlei verschillende situaties. Deze 27 verschillende hoofdhoudingen hebben ieder een eigen interpretatie.

© Gérard Stokkink